Opozycja antyhitlerowska

POSELSTWO RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W RIO DE JANEIRO RIO DE JANEIRO, dn. 8 grudnia 1939 r. W sprawie opozycji antyhitlerowskiej wśród Niemców, Austriaków, Czechów i Żydów w Brazylii Do: Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Angers Niemcy:             Emigracja niemiecka w Brazylii, której liczebność oceniana jest na circa 1,5 miliona, składa się pod względem politycznym w większości z hitlerowców, względnie sympatyków nazizmu. Elementy opozycyjne, rekrutujące się z centrum katolickiego oraz socjaldemokratów, odgrywają w tutejszej kolonii niemieckiej znacznie mniejszą rolę.             Nazyfikacja kolonii niemieckiej w Brazylii była w głównej mierze wynikiem niezmiernie intensywnej akcji propagandowej, prowadzonej w ciągu ostatnich dwóch lat przez placówki niemieckie (28 konsulatów etatowych oraz przeszło 30 konsulatów honorowych i agencyj konsularnych), oraz tzw. attaché kulturalnych i specjalnych wysłanników z Niemiec. Propaganda ta znajdowała podatny grunt wśród niemieckiej młodzieży, przy czym bardzo poważną rolę odgrywały tu podróże do Niemiec, finansowane przez niemieckie konsulaty w Brazylii.             Momentem, który wpłynął poważnie na zmianę stanowiska, szczególnie wśród ideowców hitleryzmu, był fakt zawarcia paktu niemiecko-sowieckiego, który spowodował częściowy rozłam wśród tutejszej kolonii niemieckiej, powiększając szeregi opozycjonistów. Napaść Sowietów na Finlandię, będącą konsekwencją polityki hitlerowskiej w stosunku do Rosji, pogłębia jeszcze ten stan rzeczy.             Rozłam wśród Niemców, jak informuje Wice konsulat w Porto Alegre, zaznaczył się szczególnie silnie na terenie Stanu Rio Grande do Sul.             Na stan umysłów kolonii niemieckiej w Brazylii wpłynął również w dużej mierze zamach na Hitlera, który podkopał w nich wiarę w ideologiczną jedność Niemiec nazistowskich.             Bogata i dobrze zorganizowana kolonia niemiecka w Brazylii, składająca się głównie z kupców, właścicieli i kierowników wielkich domów handlowych i przemysłowych, oraz wykwalifikowanych rzemieślników odgrywa w życiu ekonomicznym Brazylii bardzo poważną rolę.             Emigracja niemiecka w Brazylii posiada szereg dzienników i tygodników, z których najważniejsze są “Deutsche Rio-Zeitung” i “Deutsche Sao-Paulo Zeitung”. Oba wymienione pisma są właściwie organami prasowymi Ambasady i Konsulatów niemieckich w Rio i S. Paulo, przy czym odznaczają się one wybitnym nastawieniem polakożerczym i pełne są napaści i inwektyw na Polskę i Aliantów. Nakład ich przed wojną wynosił “Deutsche Rio-Zeitung” - ca 25.000 egzemplarzy, “Deutsche Sao Paulo-Zeitung” - ca 60.000 egzemplarzy, nakład ten od chwili wybuchu wojny poważnie wzrósł.             Na terenie Stanów Południowych Brazylii dużą rolę odgrywa “Neu Deutsche Zeitung”, wychodzący w Porto Alegre, które finansowo i redakcyjnie całkowicie jest uzależnione od Konsulatu Niemieckiego w tym mieście. Nakład tego pisma wynosi około 20.000 egzemplarzy.             Charakterystycznym jest, że prenumeratorzy pism wyżej wymienionych uważani są za hitlerowców, względnie sympatyków; ci natomiast spośród Niemców, którzy pism tych nie abonują są podejrzani i inwigilowani, względnie nawet są bojkotowani gospodarczo i towarzysko przez Niemców.             Innymi słowy prenumerowanie jednego z pism hitlerowskich jest pewnego rodzaju kontrolą prawomyślności partyjnej.             Przechodząc do charakterystyki elementów opozycyjnych w łonie kolonii niemieckiej, stwierdzić należy, iż rekrutują się one: z Niemców na półzasymilowanych przez Brazylian, którzy od dawna się tu osiedlili; ze zwolenników b. centrum katolickiego; z Żydów i pół-aryjczyków, uchodźców z Niemiec, którzy reprezentują tendencje socjaldemokratyczne.             Określenie liczebności elementów opozycyjnych, jest bardzo trudne, nie m