367 - Wantrouwen in de wandelgangen: het Binnenhof van moederschoot naar betonnen bunker

Binnenkort zijn er Tweede-Kamerverkiezingen. En die vinden plaats in een gepolariseerde, soms zelfs vijandige politieke cultuur, waarin spindoctors een strakke regie handhaven. En als een politicus twijfelt, tonen de media weinig begrip. Hoe komt dat, hoe is dat ontstaan?We bespreken het met een veteraan uit de politieke journalistiek: Jan Tromp (1949, Vara, Haagse Post en Volkskrant). En met een jonge Haagse journalist: Coen van de Ven (1992, De Groene Amsterdammer). Zij constateren dat politiek en pers van elkaar zijn vervreemd. Ze vormen niet meer één familie, zoals vroeger. En ze hebben een interessante stelling: ook de gebouwen waarin politiek en pers met elkaar verkeren, beïnvloeden hun werkwijze. Van het oude Binnenhof in de jaren ’70, een heus doolhof, via de nieuwbouw in de jaren ’90 naar de betonnen bunker met doodlopende gangen nu.Jaap Jansen en PG Kroeger praten met ze naar aanleiding van hun boek dat vandaag verschijnt: Wantrouwen in de wandelgangen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Als vriend kun je meedingen naar een exemplaar van het boek van Tromp en Van de Ven. Uitgeverij Balans stelt er vijf beschikbaar. Op de site kun je (maar alleen als je vriend bent of het nu nog snel wordt) lezen hoe je in aanmerking kunt komen!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Winston Churchill zei over het Britse Lagerhuis: "Wij vormen onze gebouwen en daarna vormen onze gebouwen ons." Nergens beleef je dit zozeer als in de Haagse politiek. Het oude Binnenhof 1a had allerlei kleine ingangen en was een doolhof van kruip-door-sluip-door nissen en gangen. Er heerste de wet van de permanente krapte. Zelfs de groene bankjes in de vergaderzaal waren te nauw, zegt Jan Tromp. "Iedereen zat op elkaars lip en dat zorgde voor een cultuur van intimiteit, ontmoeting en vertrouwen."Tromp vond het zowel een huiskamer als een moederschoot. En sociëteit Nieuwspoort was een verlengstuk van die huiselijkheid voor de avond en de nog latere uren. Het effect was dat de discussies permanent en heftig waren, dwars door partijen en redacties heen. Pers en Kamerleden waren leden van eenzelfde stam, leek het wel. "Je was natuurlijk kritisch en scherp, dat wist je ook van elkaar. Maar je naaide de ander niet."Het veranderde met de nieuwbouw in 1992. Modieuze termen als openheid en transparantie domineerden, ook fysiek en logistiek in het nieuwe parlementsgebouw. Tromp en Van de Ven vonden verrassende reflecties daarop, bijvoorbeeld van een haast profetische Ruud Lubbers. En de nieuwe zaal bereikte al snel exact het omgekeerde van wat de Kamerleden was voorgespiegeld.De Kamer was een kantoorgebouw geworden en een beetje een Amerikaanse Mall met roltrappen. Nieuwe fenomenen doken op, van de 'patatbalie' tot de macht van de spindoctor. Kamerleden werden afgericht op beeldvorming en eenvormige boodschappen. Misschien wel vooral uit angst dat de wispelturige kiezers complexe, gelaagde boodschappen niet meer wilden begrijpen. In die nieuwbouw werd de televisie dominant, na de